Το φθινόπωρο είναι η εποχή που οι γονείς είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση της μετάβασης των παιδιών τους από τις καλοκαιρινές διακοπές στο σχολείο. Αυτό σημαίνει αγορές σχολικών ειδών ή εποχιακών ρούχων, εγγραφή σε δραστηριότητες , βοήθεια στα παιδιά να διαχειριστούν τον ενθουσιασμό ή τις ανησυχίες για την επιστροφή τους στο σχολείο. Αλλά με το COVID-19, η έναρξη αυτής της σχολικής χρονιάς είναι ήδη πολύ διαφορετική.
Οι γονείς και τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται αρκετά αγχωμένοι για τα πρωτόγνωρα σχέδια επαναλειτουργίας των σχολείων, για την διάδοση του COVID-19 στο σχολικό περιβάλλον, καθώς και σε κάποιες περιπτώσεις να νιώθουν δυσπιστία για το εάν τα παιδιά μπορούν να ακολουθήσουν πρωτόκολλα κοινωνικής απόστασης και την χρήση μάσκας.
Ενώ τα επίπεδα άγχους μπορεί να είναι υψηλά, οι γονείς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν την νέα απαιτητική σχολική πραγματικότητα, ενθαρρύνοντάς τα για μια θετική μετάβαση στο σχολείο και συμβάλλοντας στη μείωση του άγχους και των ανησυχιών που ενδέχεται να προκύψουν.
Είναι γεγονός πως όταν αποφεύγουμε να επιλύσουμε κάτι αυτό δυναμώνει και θεριεύει μέσα μας. Η αποφυγή σημαντικών συζητήσεων μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε πιο επίμονα συναισθήματα άγχους στα παιδιά.
Είναι σημαντικό να έχετε ειλικρινείς και όσο γίνεται πιο ανοιχτές συνομιλίες με το παιδί σας σχετικά με το COVID-19 και το πώς πρέπει να συμπεριφερθούν τα παιδιά κατά την επιστροφή τους στο σχολείο. Προσαρμόστε το βάθος και το εύρος των συνομιλιών με βάση την ηλικία και το επίπεδο ωριμότητας του παιδιού σας έτσι ώστε να μην τα τρομάξετε μετατρέποντας το σχολικό περιβάλλον σε έναν τραυματικό χώρο που θα αρχίσουν να αποφεύγουν.
Για παράδειγμα, σε ένα μικρότερο παιδί στις τάξεις 1η έως 3η δημοτικού, θα μπορούσατε να αφιερώσετε λίγο χρόνο μιλώντας για το τι μπορεί να φαίνεται διαφορετικό φέτος. Το μέγεθος της τάξης ίσως να αλλάξει, οι δάσκαλοι και τα άλλα παιδιά μπορεί να φορούν μάσκες , οι εξωσχολικές δραστηριότητες ή οι κανονικές σχολικές δραστηριότητες ενδέχεται να ακυρωθούν κλπ. Τα παιδιά έχουν την τάση να είναι περισσότερο εκδηλωτικά από τους εφήβους και τους ενήλικες και συνήθως επιθυμούν να αγκαλιάζουν τους άλλους. Έτσι , λοιπόν , πρέπει να βοηθήσουμε τις μικρότερες ηλικίες να δομήσουν διαφορετικούς τρόπους αλληλεπίδρασης ώστε να εκφράζουν την συμπάθειά τους προς τους συμμαθητές ή τους φίλους τους χωρίς να νιώθουν αποκομμένα .
Για τα μεγαλύτερα παιδιά, θα μπορούσατε να ρωτήσετε εάν υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα για τα οποία ανησυχούν ή τα κάνουν να νιώθουν άβολα και συζητήστε μαζί τους. Είναι σημαντικό να μην δίνετε απαντήσεις όπως «ο φίλος σου τα καταφέρνει, εσένα ποιο είναι το πρόβλημά σου και δεν μπορείς;», καθώς ο καθένας έχει διαφορετικές ανησυχίες και διαφορετικό τρόπο διαχείρισης προβλημάτων.
Μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά και τους εφήβους να αναγνωρίσουν τον ρόλο τους στη νέα σχολική πραγματικότητα έχοντας υπόψη σας πως εσείς είστε το παράδειγμα προς μίμηση. Μπορείτε να αποφεύγετε να αγγίζετε το πρόσωπό σας χωρίς να πλένετε τα χέρια σας ή να χρησιμοποιείτε απολυμαντικό χεριών, να σέβεστε την διατήρηση της απόστασης από άλλους και να μην κατακρίνετε τις αποφάσεις των εκπαιδευτικών των παιδιών σας.
Ακούστε, σεβαστείτε και βοηθήστε στην επίλυση προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν.
Όταν το παιδί σας εκφράζει (ή καταδεικνύει) ότι ταλαιπωρείται στην καθημερινότητά του, δώστε την απαιτούμενη βαρύτητα και ακούστε προσεκτικά την ανησυχία του. Απομακρύνετε τις ηλεκτρονικές συσκευές σας (πχ τηλεόραση, κινητά κλπ), ώστε να μπορείτε να δώσετε αδιαίρετη προσοχή. Στη συνέχεια, εστιάστε στο συναίσθημα του παιδιού σας, κάνοντας μια εκδήλωση φροντίδας που αντικατοπτρίζει αυτά που μόλις είπε, όπως: «Καταλαβαίνω γιατί αισθάνεσαι ανήσυχος/η για την επιστροφή σου στο σχολείο, ειδικά όταν υπάρχουν τόσες πολλές αλλαγές που συμβαίνουν λόγω του COVID-19».
Ο εντοπισμός των λόγων για τους οποίους το παιδί σας μπορεί να αισθάνεται ανήσυχος/η θα τον/την κάνει να νιώσει κατανοητός/ή και ότι αυτό που βιώνει δεν είναι κάτι παράλογο. Είναι σημαντικό να δείξετε κατανόηση καθώς σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούμε παιδιά και εφήβους να εσωτερικεύουν φόβους , σκέψεις και ανησυχίες με αποτέλεσμα να γιγαντώνονται μέσα τους.
Πολλές φορές οι συνήθειες που μπορούμε να ελέγξουμε μας κάνουν να νιώθουμε ασφαλείς επειδή είναι προβλέψιμες, ενώ συνήθειες που δεν εμπίπτουν στον έλεγχό μας μπορούν να μας οδηγήσουν σε αρνητικά συναισθήματα.
Ένας τρόπος με τον οποίο οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να δημιουργήσουν συναισθήματα ασφάλειας κατά τη διάρκεια του COVID-19 είναι με τη δημιουργία μιας προβλέψιμης καθημερινής ρουτίνας: ξεκινώντας με το ξύπνημα, το πρωινό, το διάβασμα και τις δραστηριότητες της ημέρας.
Τα παιδιά συχνά θέλουν διαβεβαίωση ότι οι φόβοι τους δεν θα γίνουν πραγματικότητα. Μπορεί να είναι δελεαστικό για τους γονείς να πουν “Όλα θα πάνε καλά!” ή “Κανείς δεν θα αρρωστήσει!” , αλλά τέτοιες φράσεις πιθανόν να εμποδίσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους και να αναπτύξουν δεξιότητες επίλυσης και αντιμετώπισης προβλημάτων. Μπορούν επίσης να αποτρέψουν τα παιδιά από τη λήψη προληπτικών μέτρων COVID-19 (όπως η κοινωνική απόσταση) καθώς μπορεί να αντιληφθούν τον κίνδυνο ως χαμηλό ή ανύπαρκτο.
Σκοπός είναι να καταλάβουμε ότι τα παιδιά μας χρειάζονται τη βοήθειά μας ώστε να επιτύχουν μια ομαλή μετάβαση στη φετινή σχολική χρονιά και να αναπτύξουν δια βίου κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζονται για τις μελλοντικές τους προκλήσεις.
Οι δυσκολίες και οι προκλήσεις υπήρχαν πάντα και θα υπάρχουν σε κάθε γενιά. Οι νέοι όμως έχουν ανάγκη από 2 βασικά συστατικά: από αγάπη και κατανόηση. Όσο προσφέρουμε απλόχερα ποιοτικό χρόνο με αυτά τα συστατικά τόσο θα υπάρχει ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
*Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Γνώμη Πατρών , 22/9/2020.
