Καθώς ο Μάιος προχωρά, η αγωνία κορυφώνεται: οι Πανελλήνιες πλησιάζουν.
Για χιλιάδες μαθητές σε όλη την Ελλάδα –και φυσικά στην Πάτρα– η περίοδος αυτή συνοδεύεται από έντονο στρες, αμφιβολίες, πίεση, αϋπνία και συχνά απομόνωση. Οι εξετάσεις αυτές έχουν πάρει διαστάσεις «ψυχολογικού ορίου», και όχι άδικα. Στην πραγματικότητα, δεν εξετάζεται μόνο η ακαδημαϊκή γνώση των παιδιών, αλλά και η ψυχική τους ανθεκτικότητα, ο τρόπος που θα αντέξουν, θα σταθούν όρθια και θα διαχειριστούν την πίεση. Και σε αυτό το σημείο, η στήριξη των γονέων είναι καθοριστική.
Οι μαθητές χρειάζονται πρώτα από όλα την υπενθύμιση ότι δεν χρειάζεται να είναι τέλειοι. Οι Πανελλήνιες είναι σημαντικές, αλλά δεν καθορίζουν την αξία τους. Το άγχος δεν είναι ντροπή· γίνεται διαχειρίσιμο όταν αναγνωρίζεται, όχι όταν κρύβεται. Μικρά διαλείμματα με ουσία, όχι χαοτικές βυθίσεις στο κινητό, βοηθούν τη συγκέντρωση και την αντοχή. Ο ύπνος δεν είναι πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση για αποδοτική μνήμη και καθαρό μυαλό, και καλό είναι να μην παραμελείται.
Η εξωτερίκευση των συναισθημάτων, ακόμη και των δύσκολων, είναι αναγκαία: το να μιλήσει κανείς σε έναν φίλο, γονιό ή καθηγητή, είναι δύναμη, όχι αδυναμία. Τέλος, είναι σημαντικό να υπάρχει μια πιο πλατιά οπτική: οι Πανελλήνιες είναι ένας σταθμός, όχι ο προορισμός. Η ζωή συνεχίζεται και προσφέρει ευκαιρίες με πολλούς τρόπους.
Από την άλλη πλευρά, οι γονείς παίζουν κρίσιμο ρόλο, συχνά χωρίς να το συνειδητοποιούν.
Η μετάδοση του δικού τους άγχους μπορεί να επιβαρύνει ψυχικά τον μαθητή, ακόμα και αν αυτό συμβαίνει με καλές προθέσεις. Ένας ήρεμος και υποστηρικτικός τόνος είναι πιο αποτελεσματικός από διαρκή υπενθύμιση για διάβασμα ή σχόλια αποδοκιμασίας. Οι φράσεις «διάβασες αρκετά;» ή «πρέπει να προσπαθήσεις περισσότερο» δεν προσφέρουν στήριξη – αντίθετα, αυξάνουν την πίεση. Το παιδί χρειάζεται να νιώσει εμπιστοσύνη και κατανόηση, να ξέρει πως δεν κρίνεται μόνο από την επίδοσή του.
Οι εξετάσεις δεν είναι η μοναδική ευκαιρία της ζωής, και είναι καλό να αποφεύγεται η δραματοποίησή τους. Κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό, γι’ αυτό και η παρουσία των γονέων οφείλει να είναι διακριτική, όχι ασφυκτική. Ηρεμία στο σπίτι, ισορροπημένη καθημερινότητα και αποφυγή εντάσεων είναι τα μεγαλύτερα δώρα που μπορεί να προσφέρει ένας γονιός στην πιο κρίσιμη στιγμή.
Αντί λοιπόν οι Πανελλήνιες να γίνουν πεδίο συγκρούσεων και άγχους, μπορούν να γίνουν ευκαιρία για ενδυνάμωση της σχέσης γονέα–παιδιού. Η ψυχική στήριξη σε αυτή τη φάση δεν είναι δευτερεύουσα· είναι απαραίτητη. Αν υπάρχει μία φράση που κάθε έφηβος χρειάζεται να ακούσει αυτές τις μέρες, αυτή είναι:
«Σε πιστεύω. Και είμαι δίπλα σου, ό,τι κι αν γίνει.»
